ไขปริศนา MFA: ทำไมต้องแก้ไขคำแปลซ้ำแล้วซ้ำเล่า?

หากท่านเคยต้องการแปลเอกสารเพื่อรับรองนิติกรณ์จากกระทรวงการต่างประเทศของไทย (MFA) ท่านอาจคิดว่ากระบวนการนี้เรียบง่าย แค่แปลเอกสาร ยื่นเรื่อง รับการอนุมัติ  แต่ในความเป็นจริง มันไม่ได้ง่ายขนาดนั้น Sawadee Translations ผ่านกระบวนการที่ซับซ้อนนี้มานับไม่ถ้วน และสิ่งหนึ่งที่เราได้เรียนรู้คือ คำขอแก้ไขจาก MFA อาจคาดเดาได้ยากพอ ๆ กับสภาพจราจรในกรุงเทพฯ

เมื่อไวยากรณ์ต้องเจอกับระเบียบราชการ

หนึ่งในความท้าทายที่พบได้บ่อยที่สุดคือ MFA ให้ความสำคัญกับการเลือกใช้คำที่เฉพาะเจาะจงเป็นอย่างมาก บางครั้ง การแปลที่ถูกต้องสมบูรณ์อยู่แล้วกลับถูกขอให้แก้ไข เพียงเพราะเจ้าหน้าที่ต้องการใช้คำอีกแบบหนึ่ง ทั้ง ๆ ที่ทั้งสองคำนั้นก็ถูกต้องและมีความหมายเหมือน ๆ กัน!

ตัวอย่างเช่น ล่าสุดเราเจอเอกสารฉบับหนึ่งที่ระบุอาชีพของผู้ยื่นคำร้องในเอกสารต้นฉบับภาษาอังกฤษอย่างชัดเจนว่า “freelancer” ตามหลักแล้ว เราแปลคำว่า “freelancer” เป็น “ผู้ประกอบอาชีพอิสระ” ซึ่งเป็นคำที่ใช้โดยทั่วไปในภาษาไทยสำหรับงานอิสระหรือการทำงานแบบอิสระ แต่ถึงอย่างนั้น MFA ก็ยืนยันให้เปลี่ยนเป็น “ธุรกิจส่วนตัว” ซึ่งหมายถึงการประกอบธุรกิจของตนเอง แม้ว่าทั้งสองคำจะสื่อถึงการทำงานของตนเอง แต่ในบริบทจริง “ผู้ประกอบอาชีพอิสระ” และ “ธุรกิจส่วนตัว” ไม่ได้มีความหมายเหมือนกันขนาดนั้น ผู้ประกอบอาชีพอิสระอาจไม่ได้เป็นเจ้าของธุรกิจ และเจ้าของธุรกิจก็อาจมีนิติบุคคลแทนที่จะทำงานอิสระด้วยตนเอง อย่างไรก็ตาม MFA ยังคงกำหนดให้เปลี่ยนคำแปล ไม่ใช่เพราะต้นฉบับผิด แต่เป็นเพียงเพราะเจ้าหน้าที่ตรวจสอบต้องการให้ใช้คำตามที่พวกเขาคุ้นเคย

เรื่องจุกจิกแบบนี้เกิดขึ้นเป็นประจำ เอกสารอาจถูกปฏิเสธด้วยเหตุผลที่ไม่จำเป็นนับครั้งไม่ถ้วน หรือเพียงเพราะ สำนวนที่ใช้ไม่ตรงกับความพึงพอใจส่วนตัวของเจ้าหน้าที่ผู้ตรวจสอบ แม้ว่าจะถูกต้องตามหลักไวยากรณ์ทุกประการแล้วก็ตาม ในบางครั้ง เราถึงขั้นเจอ ข้อผิดพลาดลวง ซึ่งเป็นการแก้ไขที่ไม่ได้ช่วยเพิ่มความถูกต้องของเอกสารเลย แต่ก็ยังจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนตามคำขออยู่ดี

เช็กลิสต์ล่องหน

หลายครั้งรู้สึกเหมือน MFA มีเช็กลิสต์ลับบางอย่างที่เป็นตัวกำหนดว่า งานแปลจะได้รับการอนุมัติหรือถูกส่งกลับมาให้แก้ไข แล้วปัญหาคืออะไรกัน? เช็กลิสต์นี้ไม่ได้ถูกเผยแพร่ที่ไหนเลย และกฎเกณฑ์ก็ดูเหมือนจะเปลี่ยนไปตามเจ้าหน้าที่ผู้ตรวจสอบเอกสารในแต่ละครั้ง

ตัวอย่างที่ชัดเจนคือคำว่า “Statement” เราแปลเป็น “คำแถลง” ซึ่งสะท้อนความหมายของ ข้อความที่เป็นทางการ ได้อย่างถูกต้อง อย่างไรก็ตาม MFA กลับกำหนดให้เปลี่ยนเป็น “คำให้การ” ซึ่งโดยทั่วไปใช้กับ คำให้การทางกฎหมายหรือคำเบิกความในศาล การแปลเดิมไม่ได้ผิด เพียงแค่ไม่ใช่คำที่เจ้าหน้าที่คนนั้นต้องการให้ใช้เท่านั้น

ความไม่แน่นอนนี้ทำให้เราคาดเดาไม่ถูก เอกสารที่แปลเหมือนกันทุกประโยคอาจได้รับการอนุมัติหรือถูกส่งกลับมาแก้ไขก็ได้ ขึ้นอยู่กับว่าเจ้าหน้าที่คนใดเป็นผู้ตรวจสอบ เราเคยเจอกรณีที่เอกสารถูกปฏิเสธด้วยเหตุผลหนึ่ง เราแก้ไขตามที่ร้องขอ แล้วยื่นใหม่ แต่กลับถูกปฏิเสธอีกครั้งโดยเจ้าหน้าที่คนละคน เพราะอยากให้แก้กลับคืนเหมือนเดิม!